Odzyskamy
Twoje pieniądze

Najczęściej zawieranymi umowami kredytów frankowych były tzw. kredyty denominowane lub indeksowane.

W przypadku kredytu denominowanego przewidziana w umowie kwota kredytu zostaje określona we franku szwajcarskim. Wypłata kredytu następuje jednak w złotówkach po kursie kupna waluty obcej określanym w wewnętrznych tabelach banku z dnia wypłaty. Spłata następuje również w złotówkach z zastosowaniem kursu sprzedaży obowiązującego w banku.

Przy kredycie indeksowanym kwota kredytu wyrażona jest w umowie w złotych polskich, jednakże saldo zadłużenia kredytobiorcy jest przeliczane na kwotę franka szwajcarskiego po kursie kupna ustalanym przez bank. Spłata kredytu następuje w złotówkach z wykorzystaniem kursu sprzedaży obowiązującego w banku.

Zarówno przy kredycie denominowanym jak i indeksowanym wypłata oraz spłata kredytu następuje w złotówkach, z tym, że saldo zadłużenia będące punktem wyjścia do obliczenia rat kapitałowo – odsetkowych jest określone we franku szwajcarskim.

Istnieją również tzw. kredyty walutowe, w przypadku których kwota kredytu wskazana w umowie określona jest we franku szwajcarskim, wypłata kredytu oraz jego spłata następują również w tej walucie.

W przypadku zawarcia przez kredytobiorcę umowy kredytu denominowanego lub indeksowanego, w której znajdują się postanowienia przewidujące wypłatę kredytu po kursie kupna oraz jego spłatę po kursie sprzedaży, z jednoczesnym zastrzeżeniem, że kursy te są ustalane przez bank i publikowane w wewnętrznych tabelach kursów walut, istnieją duże szanse, że umowa taka zawiera wady prawne dające podstawę do jej zakwestionowania w Sądzie.

Każdy przypadek wymaga jednak indywidualnego podejścia i analizy. Legal Hero dokonuje bezpłatnej analizy każdej umowy.

W przypadku kredytów frankowych, istnieją dwa typy roszczeń, których można dochodzić przed Sądem:
o ustalenie nieważności umowy i zapłatę.
o ustalenie bezskuteczności klauzul abuzywnych i zapłatę.

W przypadku ustalenia nieważności, umowę kredytu traktuje się tak jakby nigdy nie została zawarta. Konsekwencją ustalenia nieważności jest obowiązek zwrotu wzajemnych świadczeń. Dla przykładu, jeśli bank pożyczył kredytobiorcy kwotę 300.000 zł, a kredytobiorca spłacił kwotę 320.000 zł, kredytobiorca może dochodzić w Sądzie zwrotu kwoty 320.000 zł, którą uiścił w wykonaniu nieważnej umowy. Kredytobiorca musi mieć jednak na uwadze, że bank jest również uprawniony do dochodzenia zwrotu swojego świadczenia – w niniejszym przykładzie jest to kwota 300.000 zł.

Zaletą nieważności kredytu jest uwolnienie się od kredytu, który niekiedy zgodnie z umową, trwa jeszcze kilkanaście lub kilkadziesiąt lat.

Drugim typem roszczenia jest tzw. „odfrankowienie” polegające na ustaleniu bezskuteczności niedozwolonych z prawem klauzul odnoszących się do przeliczania świadczeń z waluty obcej na walutę polską i wyeliminowaniu ich z umowy, z jednoczesnym utrzymaniem umowy w mocy w pozostałym zakresie. Rozwiązanie takie powoduje, umowa jest kontynuowana i staje się zobowiązaniem określonym w złotówkach, z pozostawieniem oprocentowania wynikającego z umowy. Na skutek odfrankowienia kredytobiorcy przysługuje od banku zwrot nadpłaconych rat. Dodatkowo przyszłe raty powinny być niższe z uwagi na utrzymanie korzystnego oprocentowania.

Ustalenie nieważności umowy frankowej, wiąże się z obowiązkiem zwrotu wzajemnych świadczeń. Dla przykładu, jeżeli wpłaty kredytobiorcy nie zrównały się z kwotą pożyczonego kapitału (kredytobiorca wpłacił łącznie do banku 300.000 zł, z kolei bank wypłacił kwotę 400.000 zł), kredytobiorca musi być gotowy do zwrotu na rzecz banku kwotę różnicy, tj. 100.000 zł.

Niektóre banki domagają się oprócz zwrotu kwoty pożyczonego kapitału, dalej idących roszczeń, w postaci wynagrodzenia za tzw. bezumowne korzystanie z kapitału lub waloryzacji kapitału.

Należy jednak wskazać, że zgodnie z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 15 czerwca 2023 r. (C-520/21), za sprzeczne z prawem unijnym (tzw. dyrektywą 93/13) jest żądanie przez bank rekompensaty wykraczającej poza zwrot wypłaconego kapitału z tytułu wykonania Umowy. Przed wydaniem powyższego wyroku, na takim stanowisku stał m.in. Rzecznik Finansowy, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Prokurator Generalny. Wyrok TSUE potwierdził, że kierowanie takich roszczeń w stosunku do kredytobiorców jest bezpodstawne.

Do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia sprawy z powództwa kredytobiorcy, sprawa z powództwa banku powinna być zawieszona. Należy jednak niezwłocznie, po otrzymaniu pozwu, skontaktować się z prawnikiem, bowiem brak wniesienia odpowiedzi na pozew, może skutkować wydaniem tzw. wyroku zaocznego.

Podobnie – w przypadku gdy bank pozwie kredytobiorcę, już po prawomocnym ustaleniu nieważności umowy kredytowej, należy niezwłocznie skontaktować się z prawnikiem. Skutki braku wniesienia odpowiedzi na pozew mogą doprowadzić do wydania wyroku zaocznego.

Pozwanie banku nie zwalnia kredytobiorcy z obowiązku spłacania rat kredytu. Do czasu prawomocnego zakończenia sprawy, nie jest wiadomym jaki będzie jej wynik, a zatem umowa przez cały czas trwania procesu pozostaje w mocy. Zaprzestanie spłaty kredytu powoduje ryzyko wypowiedzenia umowy przez bank, a to pociągałoby dla kredytobiorcy wysoce negatywne skutki w postaci możliwości domagania się przez bank na drodze sądowej, zapłaty pozostałej części kredytu – w wysokości i na zasadach wynikających z umowy frankowej.

Jedyną możliwością zaprzestania spłaty kredytu, bez ponoszenia ryzyka podjęcia przez bank wyżej wymienionych kroków i działań windykacyjnych, jest uzyskanie wydanego przez Sąd postanowienia o zabezpieczeniu, polegającego na wstrzymaniu obowiązku płatności rat kapitałowo – odsetkowych na czas trwania postępowania.

Z wnioskiem o zabezpieczenie można zwrócić się zarówno na etapie wnoszenia pozwu, jak również później w trakcie postępowania, zarówno przed Sądem I jak i II instancji.

Na uwagę zasługuje fakt, że Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 15 czerwca 2023 r. (C-287/22) wskazał, że Sąd nie może odmówić kredytobiorcy zabezpieczenia, jeżeli jest to konieczne dla zachowania pełnej skuteczności orzeczenia. Trybunał wskazał w szczególności, że zawieszenie płatności rat kredytu jest uzasadnione, gdy konsument wpłacił do banku kwotę wyższą aniżeli kwota uzyskanego od banku kapitału. Brak udzielenia zabezpieczenia w takim przypadku prowadzi bowiem do zwiększenia skali koniecznych rozliczeń z bankiem.

Aby dokonać wyliczenia łącznej kwoty wpłaconej tytułem spłaty kredytu, należy zwrócić się do banku o wydanie zaświadczenia obejmującego historię spłaty kredytu. Banki zazwyczaj pobierają opłaty za wydanie takiego dokumentu – najczęściej w przedziale 150 – 300 zł. Zaświadczenie takie jest jednak konieczne, aby dokonać wyliczenia ewentualnej wartości przedmiotu sporu, czyli kwoty jakiej można domagać się od banku. Zaświadczenie pomaga również podjąć kredytobiorcy decyzję, czy roszczenie ustalenia nieważności umowy kredytu będzie dla niego optymalnym rozwiązaniem z uwagi na konieczność wzajemnych rozliczeń.

W przypadku podjęcia przez kredytobiorcę decyzji o wystąpienie z roszczeniem o odfrankowienie, Legal Hero dokonuje szacunkowego wyliczenia kwoty nadpłaty jaką można odzyskać od banku. W toku procesu konieczne jest jednak przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego, z uwagi na fakt, że dokonanie dokładnych wyliczeń wymaga wiadomości specjalnych.

Na czas trwania sprawy frankowej składa się wiele czynników, np. czy Sąd przeprowadza dowód z opinii biegłego, a także od stopnia obciążenia danego Sądu. Średni czas oczekiwania na wydanie wyroku przez Sąd pierwszej instancji wynosi około dwóch lat.

Zasadą jest, że powództwo wytacza się przed Sąd właściwy dla siedziby pozwanego.

Przepisy kodeksu postępowania cywilnego dają jednak możliwość wytoczenia sprawy o roszczenie wynikające z czynności bankowej przeciwko bankowi, przed Sąd właściwy dla miejsca zamieszkania powoda (kredytobiorcy). Jest to rozwiązanie bardzo korzystne dla kredytobiorcy, ponieważ w przypadku wezwania na rozprawę, nie musi stawiać się w sądzie właściwym dla siedziby banku, który może być oddalony o kilkadziesiąt lub kilkaset kilometrów od jego miejsca zamieszkania.

Prawomocny wyrok ustalający nieważność umowy kredytu stanowi podstawę do wykreślenia hipoteki z księgi wieczystej. Bank winien wydać kredytobiorcy tzw. list mazalny, czyli zgodę na wykreślenie hipoteki.

Jeśli bank nie chce zgodzić się na wykreślenie hipoteki, do wniosku skierowanego do Sądu wieczystoksięgowego, należy przedłożyć prawomocny wyrok ustalający nieważność umowy kredytu.